De keuze van Philip Huff (#16)
Dit keer: een verhalenbundel, een gedicht, een radio-optreden, een podcast-interview, de aftrap van een reeks artikelen én de bekende tips
After the Rain: William Trevor over de spanning tussen onze uiterlijke en innerlijke levens
Goedemorgen,
ik herlas de afgelopen weken de vier laatste korte-verhalenbundels van de Ierse Schrijver William Trevor (1928 - 2016): After Rain, A Bit on the Side, The Bill Bachelors en Cheating at Canasta.
Ik heb voor deze nieuwsbrief besloten in te zoomen op After Rain, een verhalenbundel die in 1996 verscheen (en helaas niet werd vertaald) - en waarin Trevor genadeloos de broze fundamenten van menselijke relaties blootlegt. De schrijver toont de lezer in zijn boeken de uiterlijke levens van mensen - hun voorkomen, hun huizen, hun daden - maar hij geeft ons ook de mogelijkheid te zien naar wat zij liever verborgen houden: hun spijt, hun verlangens, de onvervulde beloftes die door hun hoofd spoken.
Trevor dwingt hen - en daarmee ook de lezer - om naar die innerlijke levens te kijken. En de wrijving met hun uiterlijke leven.
Met of zonder traditioneel ‘plot’, Trevors verhalen zitten altijd vol (sluimerende) spanning - een geliefde die vanuit Ierland vertrekt naar de VS en steeds minder van zich laten horen, een volwassen zoon die nog altijd thuiswoont maar zich niet helemaal laat kennen, een vrouw die alleen met vakantie is in Italië - door het langzame schuren tussen die twee werelden.
Je hoeft maar twee of drie regels van een kortverhaal te lezen om te weten dat je William Trevor leest: ingetogen, heldere zinnen, met hun geheel eigen “Trevor”-ritme, die levens openbaren. Zoals:
Violet married the piano tuner when he was a young man. Belle married him when he was old.
There was a little more to it than that, because in choosing Violet to be his wife the piano tuner had rejected Belle, which was something everyone remembered when the second wedding was announced. “Well, she got the ruins of him anyway,” a farmer of the neighborhood remarked, speaking without vindictiveness, stating a fact as he saw it. Others saw it similarly, though most of them would have put it differently.
Hier zit alles in: de drie hoofdpersonen, de twee tijdframes van het verhaal en het enige waar het allemaal om draait: wat doet Belle nu ze de pianostemmer “heeft”?
En, knap vind ik, bijna altijd de plotwending die je niet zag aankomen waarvan je daarna denkt: hoe zag ik dat nou níet aankomen? Dat geldt voor dit openingsverhaal, maar voor bijna alle verhalen uit de bundel, die daardoor vaak meer zijn dan een slice of life, maar gecomprimeerde novelles of romans lijken te zijn.
In het titelverhaal van de bundel keert Harriet na jaren terug naar het Italiaanse pension waar ze als kind met haar ouders de vakanties doorbracht. Wat doet ze hier? Waarom is ze alleen? Wat volgt is geen melancholisch weerzien met wat was, geen bittere confrontatie met hoe het had kunnen zijn, maar een stille, schrijnende acceptie van wat ís. En in ‘Timothy’s Birthday’ zijn twee ouders op bezoek geweest bij hun zoon, voor hun verjaardag:
They didn’t mention their son as they made their rounds of the garden that was now too much for them and was derelict in places. They didn’t mention the jealousy their love of each other had bred in him, that had flourished into deviousness and cruelty. The pain the day had brought would not easily pass, both were aware of that. And yet it had to be, since it was part of what there was.’
Trevor is een meester van het onopvallende detail dat alles zegt. Zo’n tuin die te groot is geworden, de levenskrachten die mensen verlaten, de onmogelijkheid je nog te verzetten. Hij toont de tegenstrijdigheden van het mens-zijn zonder oordeel, zonder sentiment.
Want wat ik het meest, bewonder aan Trevors schrijverschap, is hoe Trevor zijn personages nooit “afschrijft”. Hoe pijnlijk hun keuzes of hoe gebroken hun levens ook zijn, hij kijkt altijd met mededogen. Geen enkel verhaal eindigt definitief. Er blijft altijd iets open.
Een aanrader, van het niveau Raymond Carver, Alice Munro, Anton Tsjechov.
En heerlijke boeken om voor het slapengaan te lezen: elke avond één verhaal. Je hoeft niet te onthouden wie wie is, wat er ook al weer gebeurde, nee: je bent er zo in - en ook zo weer uit.
William Basinski ontmoet Li Bai: een gedicht in de Volkskrant
De nieuwe Volkskrant-bijlage, ‘Zondag’, een heerlijk supplement met geweldige stukken (waaronder dit geweldige stuk van Lena Bril over de lokroep van de Zuidas), neemt elke zondag een - niet eerder verschenen - gedicht op van een van de favoriete dichters van de redactie. De afgelopen tijd waren dat onder meer Sasja Janssen, Alfred Schaffer en Philip Huff (foto genomen in het licht van de schemering):
Hier luister je naar The Disintegration Loops van de Amerikaanse componist William Basinski en hier lees je meer over de ‘onsterfelijke’ Tang-dichter Li Bai.
Nieuwsweekend: ik was op de radio om drie boeken te bespreken
Pieter van der Wielen en Ghislain Plag vroegen mij in Nieuwsweekend om drie boeken aan te raden. Ik koos voor: Richard V. Reeves (1969) met Over jongens en mannen, Saskia de Coster met Pink Lady (1976) en Fjodor Dostojevski (1821 - 1881) met Een lieve meid, met een inleiding van Bas Heijne.
Klik op de afbeelding of hier om de uitzending terug te kijken of - luisteren.
RomanReuzen: een interviewproject met schrijvers - over boeken
Voor het project RomanReuzen vroeg Frénk van der Linden tweeënvijftig Nederlandse schrijvers naar hun twee meest dierbare boeken: eentje met hun eigen naam erop, de ander met die van iemand anders. Fjodor Buis schoot de prachtige portretten.
Van de website: ‘In de podcasts vertellen tientallen bekende schrijvers openhartig over de boeken die hun leven en werk hebben verrijkt, en die ook jou zullen inspireren. Deze auteurs trekken langs bibliotheken in heel Nederland, om daar door scholieren te worden geïnterviewd over hun boeken.’
Ik sprak over Wat je van bloed weet en The English Patient:
Maar: RomanReuzen is óók de titel van een bijzondere bundel met (foto)portretten van de schrijvers.
Het prachtige boek is overal verkrijgbaar.
De 52 auteursportretten zullen van 19 april tot en met 15 juni 2025 tentoongesteld worden in Museum Hilversum.
En de overige podcasts luister je hier.
Gezocht: een gezond mannelijkheidsideaal: een reeks voor De correspondent
Ik ga voor De Correspondent een reeks schrijven over mannelijkheid. In het eerste stuk, dat afgelopen week verscheen, leg ik uit waarom: ‘Jongens groeien op in een omgeving waarin ze zich ongezien voelen en waarin ze vooral leren wat ze níét mogen zijn. Wie jongens niet in de armen van seksistische charlatans als Andrew Tate wil drijven, zal hun problemen serieus moeten nemen.’
Reageer hier of onderaan het stuk op “Gezocht: een gezond mannelijkheidsideaal”. Interessant onderwerp? Lees: ‘Help, mijn zoon is een jongen!’ van Lynn Berger.
De tips: artikelen, muziek, films, series en podcast
Artikelen:
Wat kun je doen om een beetje goed te zorgen voor je brein? Neurologen geven tips. (The Guardian)
Uit dezelfde krant: Waarom JMW Turner de beste Britse schilder aller tijden is.
Bas Heijne las 800 bladzijden over Socrates, zodat wij het niet hoeven te doen. Hoewel, hij is zo enthousiast over deze boeken dat je ze wel wíl lezen. (NRC)
Volkskrant-redacteur Hassan Bahara heeft gemengde gevoelens over Marokko. Eerder dacht hij nog dat het nooit iets zou worden tussen zijn geboorteland en hem, later overweegt hij zijn zoons ook de Marokkaanse nationaliteit te geven. Waarna uiteindelijk de twijfel weer toeslaat. Een geweldig stuk.
‘What I have most wanted to do throughout the past ten years is to make political writing into an art. My starting point is always a feeling of partisanship, a sense of injustice.’ Eric Arthur Blair, ofwel: George Orwell, als onderdeel van het antwoord op de vraag waarom hij schrijft.
Outdated and unjust. Het stuk van de maand komt uit The Guardian: ‘Het kapitalisme is kapot. Is het te maken?
(Spoiler: nee. En hier legt Bret Stephens uit hoe het allemaal misging. New York Times)
Muziek:
Ter ere van Keith Jarretts tachtigste verjaardag maakte Ted Gioia een lijst met tien van zijn vroege en geweldige muziekstukken op een rij:
Bon Iver heeft een nieuwe plaat uit: SABLE, fABLE.
The Guardian zette de twintig beste tracks van Lauryn Hill op een rijtje (met playlist).
Het Jazzorkest van het Concertgebouw brengt met Berget Lewis een ode aan de muziek van Quincy Jones.
Justin Vernon van Bon Iver was te gast bij het onvolprezen Songs that Saved Me:
Films, series en programma’s:
En op NPO-Plus staan nu vijf geweldige films: Niemand in de stad, en als je die al zag: Fish Tank, Wind River, the Assistent en After the Wedding.
In zijn boek Geweten onderzoekt Maurits de Bruijn het verband tussen de Holocaust en het lot van de Palestijnen. En in Galmende geschiedenissen stelt Sinan Çankaya dat er in de Europese herinneringscultuur een pikorde van lijden is. Twee heel verschillende boeken, met één rode draad: hoe Nederland omgaat met de oorlog in Gaza, en wat dat zegt - over ons. De schrijvers zaten aan tafel bij Buitenhof en krijgen hier het laatste woord:
Over je stuk: het is belangrijk om oog te hebben voor de worstelingen van (jonge) mannen, maar soms voelt de discussie eromheen als een papieren werkelijkheid. Vanuit mijn werk op een hogeschool zie ik bijvoorbeeld dat extreme opvattingen rond mannelijkheid – zoals die van Andrew Tate – nagenoeg afwezig zijn. Ze zijn er heus, aanhangers van die griezel, maar ik denk dat de meeste seksistische opmerkingen van (jonge) mannen ‘slechts’ kinderachtige tegenreacties zijn op uitgesproken seksistische generalisaties, aannames etc. over mannen die echter niet als zodanig worden gezien omdat veel mensen denken dat iets alleen seksisme kan zijn als een vrouw het lijdend voorwerp is. En dat je dus alles maar mag roepen over mannen zonder dat dit seksistisch is.